Papoea Erfgoed Collecties

Papoea Cultureel Erfgoed toont op deze website een verzameling unieke historische beelden, verhalen en videomateriaal van mensen die in de vorige eeuw in voormalig Nederlands-Nieuw-Guinea hebben gewerkt. Piloten, missionarissen, artsen, zendelingen, bestuursambtenaren en anderen lieten in de afgelegen gebieden van Papoea hun sporen na — niet als bezitters, maar als betrokkenen in een bewogen tijdperk van verandering, bekende namen als pater Boelaars, schrijver Anthony van Kampen, Piet ter Laag, Jan Sneep en vele anderen die hun bewondering en verwondering voor de cultuur, het land en de mensen die hen omringden wilden vastleggen. Door hun werk, camera’s en pen ontstond dit bijzonder erfgoed van het nu geheten Papoea. Bijzonder, ook in de zin dat we hier geen algemeen beeld van de geschiedenis van Papoea geven.  Het zijn biografische getuigenissen die op organische wijze bijeen kwamen, namelijk deels via donaties en anderdeels door de particuliere interesses van medewerkers die bestaand archieven opzochten en om verkregen beeldcollecties aan te vullen.  Door dergelijke toevalsfactoren zijn provincies als West Papoea en Zuidwest Papoea* in onze collecties helaas nog sterk onderbelicht gebleven. Hoe rijk dit gebied ook is aan culturen en hoe groot de geschiedenis met het Nederlands koloniale verleden ook, kwamen er in de loop der jaren toch maar weinig schenkingen op het gebied van film- of fotomateriaal over deze regio tot ons.  Evenmin zijn ons archieven bekend waar dergelijk materiaal verkregen zou kunnen worden.  Wellicht wordt dit hiaat in de toekomst nog opgevuld. 

Tot slot van deze introductie: we hopen met het hier gepubliceerde materiaal een ieder te bereiken die geïnteresseerd is in het verleden van Papoea, maar toch wel in het bijzonder de Papoea’s zelf die in hun onder Indonesisch bestuur gekomen land  helaas maar  weinig kennis zullen opdoen over hun achtergrond binnen het onderwijs of via de gevestigde media .  Door de stemmen, gezichten en beelden uit het leven van vroegere generaties opnieuw zichtbaar te maken hopen we bij te kunnen dragen aan bewustwording , trots en het versterken van een gedeeld historisch besef.

 

*Papoea kent sinds 2022 zes provincies:

  • Papua Barat Daya (Zuidwest-Papoea): De 38e provincie van Indonesië, afgesplitst van West-Papoea op 8 december 2022.
  • Papua Barat (West-Papoea): Een provincie in het westelijke deel van het eiland Nieuw-Guinea.
  • Papua (Papoea): De grootste en meest oostelijke provincie van Indonesisch Papoea.
  • Papua Tengah (Centraal-Papoea): Een provincie die in 2022 werd gevormd door de splitsing van de provincie Papoea.
  • Pegunungan Tengah (Midden-Gebergte Papoea): Een provincie die in 2022 werd gevormd door de splitsing van de provincie Papoea.

  • Papua Selatan (Zuid-Papoea): Een provincie die in 2022 werd gevormd door de splitsing van de provincie Papoea.

Een brug tussen generaties - een geheugen voor een vergeten geschiedenis.

Meer over PACE:

 

Missie en doelstellingen

 

Stichting Papua Erfgoed (PACE), opgericht in september 2001, heeft als hoofddoelen:

  1. Het verzamelen, digitaliseren en ontsluiten van cultureel erfgoed uit (voormalig) Nederlands Nieuw-Guinea/West-Papua, inclusief artefacten, foto’s, films, documenten en mondelinge bronnen, in samenwerking met particulieren, musea en kerkelijke instellingen

  2. Erfgoed toegankelijk maken voor zowel Papoea’s (in Papoea zelf en diaspora), Nederlanders als internationale geïnteresseerden — via meertalige (NL, EN, MS/Bhs Indonesia) websites, fysieke en digitale tentoonstellingen

  3. Ondersteuning bieden bij infrastructuurontwikkeling in Papoea (bijv. museale opslag en educatie), en bevorderen van repatriëring waar mogelijk

  4. Fungeren als internationale kennis- en vraagbaak over Papoeaans cultureel erfgoed, mede door contacten met wetenschappers, ervaringsdeskundigen en lokale gemeenschappen

Bereikte resultaten en activiteiten

Digitalisering & ontsluiting

  • Een uitgebreide collectie van artefacten en cultuurhistorisch materiaal is gedocumenteerd en toegankelijk gemaakt via websites als papuaerfgoed.nl en papuacollecties.nl

  • Meertalige presentatie (Nederlands, Engels, Bahasa Indonesia) met virtuele tentoonstellingen van foto’s, films, documenten en oral history tegen 2010–2011

Opslag en repatriëring

  • In 2024 werd de volledige collectie (waaronder archieven van ‘Door de Eeuwen Trouw – Papua’) overgebracht naar Collectie Centrum Nederland (CCNL) in Amersfoort, met als doel repatriëring te realiseren binnen vijf jaar

  • Archiefdelen zoals die van Door de Eeuwen Trouw zijn overgedragen aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) te Amsterdam

Educatie & samenwerking

  • Opgericht als kennisinstituut, met initiatieven voor culturele educatie op Papoeaanse scholen (middelbaar en hoger niveau), gepland rond 2009–2011

  • Samenwerking met musea en culturele organisaties (o.a. Tropenmuseum, KITLV, museum Nusantara), lokale NGO’s en onderwijsinstellingen in Papoea .

Collectie-opbouw

  • Sinds oprichting verzameling van duizenden artefacten — etnografisch gebruiksvoorwerpen, rituele objecten, sieraden, wapens — afkomstig uit regio’s als Asmat, Sentani, Baliem en Biak

  • Unieke items zoals stenen werktuigen, blaasbalgen en traditionele pijlen werden gedocumenteerd en gefotografeerd

Daarmee heeft PACE al het volgende bereikt:

  • Breedgedragen digitale collectie: artefacten, foto’s, documenten, films beschikbaar via eigen platforms (papuaerfgoed.nl, Flickr, Papuacollecties.nl).

  • Betere bewaring: tijdelijke geconsolideerde opslag in CCNL, archieven veilig ondergebracht bij IISG.

  • Educatieve inzichten: onderwijs- en opleidingsprojecten in Papoea opgezet.

  • Sterk netwerk: verbindingen met Nederlandse en Papoeaanse partners in cultuur, academie en religie.

  • Internationale zichtbaarheid: meertalige content, virtuele tentoonstellingen en samenwerking met grote publiekinstellingen.

Vooruitblik

  • Repatriëring: Deelcollecties worden teruggebracht naar Papoea zodra logistiek en politiek mogelijk.

  • Cultureel centrum: PACE blijft streven naar een centrale rol in kennisdeling en educatie omtrent Papoeaans erfgoed.

  • Partnerschappen uitbreiden: Inzet om lokaal onderwijs, musea en gemeenschappen verder te ondersteunen via digitale tools en materiaal.

Samenvatting

Stichting PACE is dé spil in de collectieve inspanning om Papoeaans erfgoed veilig te stellen, te documenteren en internationaal te delen, met oog voor repatriëring en local engagement. Hun werk omvat collectiebeheer, digitalisering, educatie, archiefzorg en internationale samenwerking.

Laat het me weten als je interesse hebt in specifieke onderdelen: hun artefactencollectie, archiefprojecten, educatieve toepassingen of plannen voor toekomstige repatriëring.